مقایسه اثر بخشی آموزش مهارت های ذهن آگاهی ویژه کودکان با نافرمانی مقابله ای و درمان شناختی –رفتاری بر تعاملات کودک با معلم

چکیده

مقدمه: اختلال نافرمـاني مقابله­ای یکی از رايج ترين تشخيص­­های اخـتلالات سـلامت روان در دوران كودكي می باشد،که الگـوي عـودكننـده از رفتارهـاي منفـي كارانـه، نافرماني، سركشي و خصم آلـود در برابـر اشـخاص صـاحب قدرت است كه تأثيرات وسيعي بر فرد، خـانواده، مدرسـه و اجتماع دارد. از این رو پروتکل آموزش مهارت­های ذهن آگاهی ویژه کودکان با نافرمانی مقابله­ای در راستای بهبود تعامل کودک با معلم تدوین گردید. این پژوهش با هدف بررسی مقایسه اثر بخشی آموزش مهارت­های ذهن آگاهی ویژه کودکان با نافرمانی مقابله­ای و درمان شناختی –رفتاری  بر تعاملات کودک با معلم اجرا گردید.

مواد و روش ­ها: طرح پژوهش، نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون-پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. تعداد 60 کودک نافرمان مقابله­ای 8 تا 12 ساله به صورت نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (روش مداخله: آموزش مهارت­های ذهن آگاهی و درمان شناختی -رفتاری) و یک گروه کنترل قرار گرفتند. ابزار سنجش شامل پرسشنامه رابطه معلم- دانش آموز و پرسشنامه علائم مرضی کودکان (CSI-4) بود.

يافته ­ها: نتایج تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر نشان داد که آموزش ذهن آگاهی و درمان شناختی-رفتاری بر افزایش تعامل کودک با معلم تأثیر معنی دار داشته است. همچنین بررسی­ها نشان داد که  بین افزایش تعامل کودک با معلم تحت آموزش ذهن آگاهی و تحت درمان شناختی-رفتاری تفاوت معنی دار وجود دارد (001/0P= ).

بحث و نتيجه­گيري: افزایش تعامل کودک با معلم در گروهی که تحت درمان شناختی-رفتاری بوده اند، بیشتر از افزایش تعامل کودک با معلم در گروهی که تحت آموزش ذهن آگاهی بوده­اند، می باشد.

واژه­ هاي كليدي: کودکان نافرمانی مقابله­ای، ذهن آگاهی، شناختی – رفتاری، تعامل کودک با معلم